Kurban Bayramı Yardımları Vergi Matrahından Düşülebilir Mi?

Kurban bayramına az bir süre kaldı. İşletmeler bu dönemde ayni yardımlar yapmaktadırlar. Bu yardımlar genellikle, gıda yardımları ya da nakdi yardımlarla çalışanlarına, ihtiyaç sahiplerine, dernek ve vakıflara bağış yapmaktadırlar. Yardımda bulunulan bu tutarların vergi matrahı belirlenirken gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı ise genel olarak sorulan sorulardan. İhtiyacı bulunan kişilere yapılan, işletmelerin personeline, derneklere ve vakıflara yaptığı bağış yardımların vergisel olarak incelemesi şöyle.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’ nun 89’uncu maddesi ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ nun 10’uncu maddesi gereği;

• Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5‘ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,
• İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı.

kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınır.

İhtiyaç Sahiplerine Yapılan Bağış ve Yardımlarda Durum

Bağışların gider yazılmasına yönelik hüküm Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde yer almaktadır. Ayrıca 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 89’uncu maddesinin 6. bendinde “Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan (5281 sayılı Kanunun 43/8-d maddesiyle değişen ibare. Geçerlilik; 01.01.2005, Yürürlük; 31.12.2004) gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı.” da hasılattan indirilebilir ya da gelir vergisi beyannamesi üzerinden indirim konusu yapılabilir.

Kurumlar vergisi mükellefleri de bu tür bağışlarının maliyet bedelini kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapabiliyorlar.

Bağış yapılan maddelerin, ihtiyacı olanlara elden teslimi durumunda gider kaydı yapılamıyor. Ancak gıda, temizlik, giyim ve yakacak maddesi bağışı, ana sözleşmelerinde gıda bankacılığı yer alan dernek veya vakfa yapılırsa, gider kaydedilebiliyor. Bu dernek veya vakıflar dışında başka şekilde yapılacak bağışlar da gider kaydedilemiyor.

Bahsi geçen dernek ve vakıflar aracığıyla yapılan bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin teslimi KDV’den de istisnadır. Bu KDV istisnasından faydalanılabilmesi için de bağışların mutlaka bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecek fatura ile belgelendirilmiş olması ve taşındığı sırada sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekiyor.

Şirket kendi gıda maddelerini bağışlıyorsa; bu durumda dernek veya vakıf adına düzenlenecek olan fatura bir yandan gider kaydedilirken diğer yandan gelir olarak kaydedilecek.

Bağışlanan gıda maddeleri işletmeye dâhil değilse, bağışlanan malın maliyet bedeli (KDV dâhil bedel olarak) Gelir Vergisi Kanununun 89. maddesi çerçevesinde yıllık beyannamenin bağış ve yardımlara ilişkin bölümüne yazılarak, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim olarak dikkate alınacaktır.

Düzenlenecek fatura nasıl olacak?

Bağışa konu olan malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır. Bağışlanan mal için yüklenilen KDV’nin indirimi mümkün değildir. Bu nedenle yüklenilen KDV’nin, bağışın yapıldığı dönemde indirilecek KDV tutarları arasından çıkartılması ve gider hesaplarına aktarılması gerekiyor.

Ayrıca faturada düzenlenirken, fatura üzerinde “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır”  ibaresinin yer alması da zorunludur.

Şirket Personeline Yapılan Bayram Yardımları

GVK ’nın  61.  maddesinde  ücret; “İşverene tabi ve belirli bir  iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para  ve  ayınlar  ile  sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir” şeklinde tanımlanmıştır.

Bu madde kapsamında, şirketin personeline verdiği bir yardım paketi söz konusu ise, dağıtılan paket ayni yardım olarak kabul edilir. Verilen yardım bedeli de ücretin bir parçası olarak değerlendiriliyor.

Firma yardım olarak vereceği paketleri hazır olarak satın alıyorsa, satın alma bedeli olarak ödedikleri bedeli ortalama perakende fiyatı olarak dikkate alabilecekler. Eğer toptan alıp, paketleri kendileri hazırlayacaklar ise bu durumda ödedikleri toptan tutarı esas alabilirler. Satın alma bedelleri işletmeler tarafından gider kaydedilebiliyor.

Sonuç olarak;

• Bağış ve yardımların kazançtan indirim konusu yapılabilmesi için makbuz karşılığı yapılması,
• Ayni olarak yapılan yardımlar için, mal veya hakkın kayıtlı (mukayyet) bedeli ile ya da maliyet bedeli ile iki bedel de yoksa V.U.K hükümleri çerçevesinde takdir komisyonunca tespit edilecek değeri gider olarak dikkate alınacaktır.
• Dönem sonunda zarar çıkması durumunda yapılan bağış ve yardımlar gider olarak dikkate alınamaz ve zarar artırıcı şekilde hesaplara kaydedilmesi mümkün değildir.

 

 

Yararlanılan Kaynaklar

http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat

G.V.K. Md. 61.

G.V. Md. 89.

K.V. Md. 10.