Şüpheli Ticari Alacak ve Karşılık Ayırma
Yazımızda; hem geçici vergi hem de kurumlar vergisi çalışmaları yapılırken akıllara takılan “Şüpheli Alacaklarda Karşılık Ayırma” konusu, en kolay anlaşılacak şekilde anlatılmaya çalışılmıştır.
Şüpheli Alacaklar
Vergi Usul Kanununun 323. Maddesi gereği; “Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi” ile ilgili olmak şartıyla;
- Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;
- Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;
şüpheli alacak sayılır.
Şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir. Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu “654 Karşılık Giderleri” hesabında takip edilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık, teminattan geri kalan miktara kadar ayrılır.
Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir.
Tahsil Edilemeyen bir alacağa karşılık ayırabilmek için,
Mükelleflerin;
- Bilanço esasına göre defter tutmaları,
- Ticari ve/veya zirai faaliyetlerle uğraşmaları,
Alacağın;
- İşletmenin normal ticari faaliyetleri ile ilgili olması,
- Karşılık olarak zarar yazılabilmesi için, ticari kayıtlarda hasılat olarak hesaplara kaydedilmiş olması,
- Teminatsız olması gerekmektedir. (Tamamı teminatlı ise karşılık ayrılamazken, bir kısmı teminatlı ise teminatlı olmayan kısım kadarı için karşılık ayrılabilir.)
Değersiz Alacaklar
Vergi Usul Kanununun 322. Maddesi gereği; “Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkân kalmayan alacaklar değersiz alacaktır.” Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle (kayıtlı bedelleriyle) zarara geçirilerek yok edilirler.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok ederler.
Vazgeçilen Alacaklar
Vergi Usul Kanununun 324. Maddesi gereği; “Konkordato veya sulh yolu ile alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kâr hesabına aktarılır. (3 yıldan daha kısa sürede işin tasfiye edilmesi, devir, birleşme gibi durumlar oluşursa; ilgili karşılık tutarı tasfiye beyannamelerinde kâra ilave edilir.)
Ayrıntılı bilgi için;
http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat
