Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi Geliyor!
Bireysel Emeklilik Zorunlu Oluyor!
Günümüzde isteğe bağlı olarak girilen “Bireysel Emeklilik Sistemi”ne (yazımızda BES olarak anılacaktır) bundan sonra çalışanların zorunlu olarak katılmaları öngörülüyor.
Henüz son şeklini almamakla birlikte yapılmakta olan düzenlemeye göre; BES’e prim ödeme mecburiyeti kamu çalışanları dışında tüm özel sektör çalışanları için zorunlu hale geliyor.
Taslağa göre;
- 45 yaş üstü olan ve 50’den az işçi çalıştıran iş yerlerinde çalışanlar zorunlu BES dışında tutulacak,
- 45 yaşından küçük olup, 50’den fazla çalışanı olan iş yerlerinde çalışanların tamamı zorunlu BES’e dahil olacak. Bu kapsama girenlerden belirli bir süre ücretinden BES primi kesilecek,
- Sistemde, işverenden herhangi bir prim kesintisi söz konusu değil. Prim işçiden kesilecek olup, kesilecek tutarın aylık “Prime Esas Kazancın %3’ü” olacağı düşünülüyor. Bu oran, Bakanlar Kurulu kararı ile değişebilecek bir orandır. Düşünülen oran üzerinden hesaplanan prim tutarı, asgari ücretli için 49 TL iken, daha yüksek ücret alan çalışandan daha yüksek tutarda prim kesintisi yapılacaktır,
- Devlet hali hazırda isteğe bağlı BES sistemine kayıtlı olanlara %25 oranında katkı sağlıyor. Zorunlu BES’te de yine devlet katkısı olacak. Ayrıca ilk giriş yapanlara bir defaya mahsus olmak üzere 1.000,00 TL katkı verecek,
- Zorunlu BES’e ödenecek primler, taksitler halinde ya da toplu olarak alınabilecek ancak bunun için en az 10 yıl prim ödemek ve 56 yaşı doldurmak gerekiyor.
Zorunlu BES Sisteminden Çıkış Yapılabilecek Mi?
Zorunlu BES, yaş ve iş yeri açısından kapsama giren herkesin zorunlu olarak sisteme katılması anlamına geliyor. Ancak, önce 6 ay katılımla çıkış hakkı tanınan sistemde cayma hakkı 2 ay olarak sınırlandırıldı. Bu demek oluyor ki; katılımcı sistemden isterse 2 ay sonra çıkabilecek. Böyle bir durumda devletin bir defaya mahsus sağladığı 1.000,00 TL’lik katkısını ve diğer katkılarını alamayacak.
Tarihlere göre alınabilecek devlet katkıları ise şöyle;
|
Süre |
Devlet Katkısı Oranı |
| 3 Yıldan Önce Ayrılanlar |
Yok |
| 3 Yıl – 6 Yıl Aralığında Sistemde Kalanlar |
15% |
| 6 Yıl – 10 Yıl Aralığında Sistemde Kalanlar |
35% |
| 10 Yılı Tamamlayanlar |
60% |
Zorunlu BES Sistemine Geçiş Ne Zaman?
Taslak aşamasındaki Zorunlu BES sisteminin, 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Sistemin Avantajları ve Dezavantajları
- Birikim yapabilmek için bir fırsattır,
- İlk girişte bir defaya mahsus 1.000,00 TL’lik Devlet Katkısı alınacaktır,
- 50’den fazla işçi çalıştıran iş yerlerinde zorunlu hale gelecek olması istihdam açısından sıkıntı yaşatabilir,
- Prim ödemelerinin tamamının çalışandan kesilmesi ve dolayısıyla net ücretlerin azalması problem olabilir, (Mayıs 2014 tarihinden itibaren Pilot olarak uygulanan yerlerde primin tamamı çalışandan kesiliyor ancak, sistemin amacı birikimi artırmak olduğundan, primlerin yarısının işverenden tahsil edilmesi planlanmakta),
- Bu durumda işverenin de korunması amacıyla, işverenden kesilmesi planlanan %50 prim tutarının çalışan tarafından alınabilmesi için bazı şartların getirilmesi gerekiyor. (3 Yıla kadar ödenen primlerin, %25’ini, 3-5 yıl arasında yüzde 50’sini, 5-8 yıl arasında yüzde 75’inin ve 8 yıldan sonra tamamının alınabileceğine dair sözleşmeler imzalatılıyor) Böylece çalışan istediğinde sigortayı iptal ettiğinde işveren tarafından yatırılan primi alıp gidemiyor.
Not: BES’ten alınan emekli maaşı ile kamu emekli aylığı birbirine karıştırılmamalıdır. Kamu emekli aylığı ömür boyu, BES aylığı belirli süre verilir. Ayrıca kamu emekli aylığı kişinin vefatı halinde eş ve çocuklara ödenmeye devam ederken, BES’te sadece ödenmeyen kısım varislere verilir.
Bireysel Emeklilik Sistemi hakkındaki yönetmeliğe ulaşmak için; http://www.tsb.org.tr/default.aspx?pageID=654&yid=93 tıklayınız.
