“Amok Koşucusu” Stefan Zweig

Kitabın Yazarı: Stefan Zweig

Yayınevi: İş Bankası Kültür Yayınları

Kitap Türü: Roman

Yayım Yılı: 2017

Sayfa Sayısı: 60

Arka Kapak Bilgisi

Amok Koşucusu doktor olarak yardıma ihtiyaç duyan bir insana el uzatmanın vicdani yükümlülüğüyle kendi karmaşık duyguları arasında sıkışıp kalan bir adamın hikâyesidir. Hollanda Doğu Hint Adaları’nda görev yapan bir doktor, dara düşüp kendisine başvuran çok zengin bir kadının “yardım” talebini geri çevirir. Zira kadının mağrur ve hesapçı tavrı karşısında büyük bir öfkeye kapılmış, gururuna yenik düşmüştür. Ancak söz konusu olan insan hayatıdır. Kısa süre içinde pişmanlığın pençesine düşer. Kadına yardım etmeyi saplantı haline getiren doktor, Malezya halkında rastlanan bir nevi öldürücü delilik olan hummanın, amokun etkisi altına girer.

Amok Koşucusu / Stefan Zweig

Öncelikle kısaca “Amok” kelime anlamı ile ne demek bir ona bakalım. Amok, sonucunu hesap edemeden şiddet kullanma durumunu ifade eder. Psikiyatride çok nadir karşılaşılan, kültüre bağlı sendromlar arasında sayılan amok durumunun, Malezya’ya özel olabileceği söylenir. Malezya kültüründe katletmeye yönelik ruh durumu olarak tanımlanır. Bu şekilde cinnet hali ile suç işleyen kişilere de “Amok Koşucusu” denir.

Yine bir Stefan Zweig kitabı yine başarılı bir anlatım. Sade dili ve genelde kısa hikayeleri ile vazgeçilmezlerimden oldu diyebilirim. Bir konusu var, girişi yapıyor, karakterleri tanıtıyor, kimin kim olduğunu hemen aklınıza yazıp olayları takip etmeye başlıyorsunuz. Konuyu öyle bir anlatıyor ki doğrudan hikayesi olan insan siz oluyorsunuz. Nasıl bitti, ne oldu acaba diye sayfaları çevirip sonuna gelmek istiyorsunuz.

Yazarın okuduğum yedinci kitabı ve her kitabındaki ortak özellik, hikayeleri anlatırken, anlatıcı karakter ile birlikte size de o anı, olayı yaşatıyor olması.

Çeviri olan kitaplarda çeviri ile ilgili bilgi vermeye çalışıyorum genellikle, çünkü kitapta çok önem verdiğim konuların başında geliyor. Anlaşılırlık açısından çok akıcı ve güzel olmakla birlikte “Öncelikle sizin… sizin benimle bir hırdavatçıyla konuşur gibi değil, bir insanla konuşur gibi konuşmanızı arzu ediyorum.” şeklindeki cümle biraz farklı olabilirdi belki diye düşünüyorum. Eğer aslı da böyle ise diyecek bir sözüm yok tabi ki. Ancak bence insan gibi konuşulmak yapılan meslekle doğru orantılı bir durum olmadığından cümle biraz ters geldi açıkçası.

Bu kısa hikayesinde de yazar, insanlara yardım etmeyi kendine saplantı haline getirmiş bir doktoru anlatıyor. Tabi ki doktorlar insanlara yardım etmek için mesleklerini yapıyorlar ancak hikayedeki doktorun durumu biraz farklı. Siz de karakterlerin yaşadığı, çaresizliğin, pişmanlığın, korkunun, güvensizliğin nasıl anlatıldığını merak ediyorsanız, bu kitabı okumalısınız.

Eserde geçen satırlardan;

“Eğer insan bir başkasını zor durumda görürse, elbette ona yardım etme mecburiyeti ortaya çıkar.”

“Bana yardım edemeyeceğinizi biliyorum… ama bu suskunluk beni bir tür hasta etti… ve bir hasta da diğerleri için her zaman gülünçtür.”

“Öncelikle sizin… sizin benimle bir hırdavatçıyla konuşur gibi değil, bir insanla konuşur gibi konuşmanızı arzu ediyorum.” (belki çevirisi farklı olabilirdi diye düşünüyorum, zira insan gibi konuşulmak yapılan meslekle doğru orantılı bir durum değildir.)

“…sırf ben deli olduğum için… onun gururuna özen göstermediğim için, ona hemen yardım etmediğim için… ölümden korkusu benden korkusundan daha az olduğu için…

“…sevdiğin bir bedeni izlemek, onun perişan halde, acılar içinde kanadığını görmek ve bir güçlenen bir sönen, insanın parmakları arasından akıp giden bir nabzı hissetmek… doktor olmak ve hiçbir şey bilmemek, hiç, hiç, hiçbir şey… orada öylece oturmak ve kilisede dua eden yaşlı bir kadın gibi dualar mırıldanmak ve sonra yine, olmadığını bildiğiniz merhametli bir Tanrıya karşı yumruğunu sıkmak…”

“Bir Amok koşucusuysanız uzun süre cezasız kalamazsınız, eninde sonunda sizi yere sererler ve umarım benimki de yakındır…”