6736 sayılı Kanunda Matrah ve Vergi Artırımı ile İlgili Düzenlemeler

“6736 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Yürürlüğe Girdi”  başlıklı yazımıza matrah ve vergi artırımına ilişkin hususları da bir araya toplayarak devam ediyoruz.

6736 Sayılı Kanun’un 5 inci maddesi matrah ve vergi artırımı düzenlenmiştir. Matrah artırımı 2011, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yıllarına ilişkin olarak;

• Gelir Vergisi
• Kurumlar Vergisi,
• Katma Değer Vergisi ve bazı
• Gelir ve Kurumlar Vergisi Stopajları için yapılabilecektir.

Başvuruların 31 Ekim 2016 tarihi mesai saati bitene kadar yapılması zorunludur. Başvurular üzerine hesaplanan tutarlar Kasım ayı başından itibaren tek seferde ödenebileceği gibi, istenirse 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri de tercih edilebilecekler.

Taksit Sayısı	Katsayı
6 eşit taksit için	1,045
9 eşit taksit için	1,083
12 eşit taksit için	1,105
18 eşit taksit için	1,150

1. Gelir Vergisinde Matrah Artırımı 

Gelir Vergisi Matrah Artırım Oranları ve Vergi Oranları
Yıl	Matrah Artırım Oranı	Uygulanacak Vergi Oranı	Uygulanacak İndirimli Vergi Oranı
2011	%35	%20	%15
2012	%30	%20	%15
2013	%25	%20	%15
2014	%20	%20	%15
2015	%15	%20	%15

1.1. Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Artırılacak Asgari Matrah Tutarları 

Gelir Vergisi Mükellefleri İçin Asgari Matrah Artırım Tutarları
Yıl	İşletme Hesabı  Esasına Göre Defter Tutan  Mükellefler (TL)	Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler ile Serbest Meslek Erbabı (TL)	Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler (TL)	Gayrimenkul Sermaye İradı Mükellefleri (TL)	Diğer Gelir Unsurları (Ücret, Menkul Sermaye İradı ile Diğer Kazanç ve İratlar) Nedeniyle Beyanname Veren Mükellefler (TL)
2011	9.500,00	14.000,00	1.400,00	2.800,00	9.500,00
2012	9.890,00	14.820,00	1.482,00	2.964,00	9.890,00
2013	10.490,00	15.740,00	1.574,00	3.148,00	10.490,00
2014	11.160,00	16.740,00	1.674,00	3.348,00	11.160,00
2015	12.650,00	18.970,00	1.897,00	3.794,00	12.650,00

1.2. Basit Usul ve Gayrimenkul Sermaye İradı Mükelleflerinin Başka Gelir Unsuru da Elde

Etmeleri Halinde Asgari Matrah Tutarları

•  Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden ticari kazançlarının yanında vergiye tabi diğer gelir unsurlarını da elde edenler,
• Gayrimenkul sermaye iradının yanında ücret, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat beyan eden gelir vergisi mükellefleri,

işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahları esas alacaklardır.

 2. Kurumlar Vergisi Mükellefleri İçin Artırılacak Asgari Matrah Tutarları 

Kurumlar Vergisi Mükellefleri İçin Asgari Matrah Artırım Tutarları
Yıl	Matrah Artırım Oranı	Asgari Artırım Tutarı (TL)	Vergi Oranı
2011	%35	28.000,00	%20
2012	%30	29.650,00	%20
2013	%25	31.490,00	%20
2014	%20	33.470,00	%20
2015	%15	37.940,00	%20

 3. Katma Değer Vergisinde Artırım

Matrah artırımını “Katma Değer Vergisinde Yapacak” mükelleflerin, ilgili yıllardaki her vergi dönemine ait verdikleri beyannamelerde yer alan “Hesaplanan Katma Değer Vergileri” ni yıllık toplam üzerinden aşağıdaki tabloda belirtilen artırım oranlarına göre artırmaları gerekmektedir.

Yıl	Oran
2011	%3,5
2012	%3,0
2013	%2,5
2014	%2,0
2015	%1,5

• KDV artırımı bir tam yıl için yapılacaktır.
• Mükellefler kıst dönemde faaliyette bulunuyorsa kıst dönem için yararlanacaklardır.
• Bir yılda KDV beyannamelerinin tamamı verilmemiş, en az üç beyanname verilmiş ise; KDV beyannamelerinin “Hesaplanan Katma Değer Vergisi” satırlarında yer alan tutarlar toplanır ve beyanname verilen dönem sayısına bölünerek ortalaması bulunur. Bu tutar yılın tümü için kabul edilir, bulunacak toplam tutara ilgili yıl için belirlenen katma değer vergisi artırım oranı uygulanarak artırım tutarı hesaplanır.

Örneğin; 2014 yılı için 3 dönme KDV beyannamesi verilmiş ise ve “Hesaplana KDV” tutarı 60.000,00 TL ise,

Her Bir Dönem İçin Dikkate Alınacak	60.000,00/3	=	20.000,00
2014 Yılı KDV Artırımına Esas Tutar	20.000,00*12	=	120.000,00
2014 Yılı KDV Artırım Tutarı	120.000,00*%2	=	2.400,00

* Bu mükelleflerin, katma değer vergisi artırım imkanından yararlanmaları için ilgili yıla ilişkin olarak gelir/kurumlar vergisi bakımından matrah artırımında bulunma zorunluluğu yoktur.

• Bir yıl içinde KDV beyannamesi hiç vermemiş veya en fazla iki dönem KDV beyannamesi vermiş

mükelleflerin ilgili yıla ilişkin olarak gelir/kurumlar vergisi bakımından matrah artırımında bulunmaları şarttır. KDV artırım tutarı, gelir/kurumlar matrah artırım tutarına %18 oranı uygulanarak hesaplanacaktır.

• Bir yılda KDV beyannamelerinin en az üç dönemde KDV beyannamesi veren ancak “Hesaplanan KDV” si bulunmayan ya da “Hesaplanan KDV” beyanları yalnızca Tecil-Terkin kapsamındaki teslimlerden oluşan mükelleflerin, ilgili yıla ilişkin olarak gelir/kurumlar vergisi bakımından matrah artırımında bulunmaları şarttır. KDV artırım tutarı, gelir/kurumlar vergisi matrah artırım tutarına %18 oranı uygulanarak hesaplanacaktır.

* Katma değer vergisi artırımında bulunulan yıllar için, vergi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacak,

* İade talebi olanlar bakımından inceleme hakkı saklı olacak,

* Sonraki dönemlere devreden vergiler bakımından da inceleme yapılabilecek. Ancak, bu inceleme sonunda artırım talebinde bulunulan yıllara ilişkin olarak tarhiyat yapılamayacak.

* KDV2 beyannamesi (Sorumluluk sıfatı ile beyan edilen KDV) ile beyan edilmesi gereken vergiler bakımından vergi artırımından yararlanılamayacak,

* 6736 sayılı Kanunun 5. maddesi kapsamında, vergi artırımı sonucu ödenen KDV, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır,

* Yine kanun kapsamında vergi artırımı sonucu ödenen KDV, 1 No.lu KDV beyannamelerine göre ortaya çıkan “Ödenmesi Gereken KDV” tutarlarından da indirilemeyecek ve herhangi bir şekilde iade edilmesi de mümkün olmayacaktır.

4. Gelir ve Kurumlar Stopaj Vergilerinde Artırım

Vergi tevkifatı yapmakla sorumlu olan mükellefler, 2011-2015 yıllarında beyan ettikleri;

• Ücret ödemeleri,
• Serbest meslek erbabına yapılan ödemeler,
• Kira ödemeleri,
• Yıllara sari inşaat ve onarım işlerine ilişkin ödemeler,
• Çiftçilere yapılan ödemeler,
• Vergiden muaf esnafa yapılan ödemeler,

üzerinden yapılan tevkifatlar nedeniyle matrah ve vergi artırımında bulunulabilecektir. Matrah artırımı yapılması durumunda vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.

Ücret, Serbest Meslek ve Kira Stopajında Artırım Oranları
Yıl	Beyan Edilen Ücret, Serbest Meslek ve Kira Ödemeleri Üzerinden Vergi Artırım Oranları	Hiç Beyan Edilmemiş Olması Halinde Serbest Meslek ve Kira Stopajında Artırım (TL)
		Serbest Meslek Stopajı		Kira Stopajı
		Beyan Edilecek Asgari Matrah	Ödenecek Vergi Tutarı (% 15)	Beyan Edilecek Asgari Matrah	Ödenecek Vergi Tutarı (% 15)
2011	%6	7.000,00	1.050,00	2.800,00	420,00
2012	%5	7.410,00	1.111,50	2.964,00	444,60
2013	%4	7.870,00	1.180,50	3.148,00	472,20
2014	%3	8.370,00	1.255,50	3.348,00	502,20
2015	%2	9.485,00	1.422,75	3.794,00	569,10

4.1- Ücret Stopajında Artırım

Ücretli olarak çalışanlardan vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan mükelleflerin beyan ettikleri ücret ödemelerine ilişkin tutarların yıllık toplamı üzerinden yukarıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

İlgili yıllarda muhtasar beyanname vermemiş mükellefler için bu maddede asgari işçi sayıları ve bu işçilere ilişkin asgari ücret tutarları belirtilerek düzenleme yapılacaktır.

4.2- Serbest Meslek ve Kira Stopajında Artırım

Vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan mükelleflerin, ilgili yıl içinde verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer  alan ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden; yukarıda belirtilen oranlarda gelir (stopaj) vergisini artırmaları halinde, ilgili dönemlere ilişkin gelir (stopaj) vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılmayacaktır.

İlgili yıllarda hiç muhtasar beyanname verilmemiş olması ya da muhtasar beyanname verilmekle birlikte artırılması istenen ödeme türünün (serbest meslek ve/veya kira stopajı) beyannamede bulunmaması halinde de yukarıda yer alan tablodaki tutarlarda matrah artırımı imkanı getirilmiştir

4.3- Yıllara Sari İnşaat İşlerine İlişkin Stopaj Artırımı

Yıllara sari inşaat ve onarım işleri ile uğraşan mükelleflere bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakkediş ödemeleri üzerinden 2011-2015 yılları için her bir yıl itibarıyla %1 oranında hesaplanacak vergiyi ödemeleri halinde bu vergi türü için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmayacaktır.

Bu kapsamda hiç beyanda bulunmayan ya da muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenen ödeme türünü beyannamede göstermeyenler ise ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için belirlenmiş asgari matrah üzerinden her bir yıl için %3 oranında hesaplanacak vergiyi ödeyerek artırım imkanından yararlanacaklardır.

4.4- Çiftçilere Yapılan Ödemelerde Stopaj Artırımı

Çiftçilere yapılan ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olan mükelleflerin ilgili yıl içinde verdikleri muhtasar beyannamelerinde yer alan söz konusu ödemelerine ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden ilgili ödemeler için ayrı ayrı olmak üzere ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Bu kapsamda hiç beyanda bulunmayan ya da muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenen ödeme türünü beyannamede göstermeyenler ise ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için belirlenmiş asgari matrah üzerinden her bir yıl için %2 oranında hesaplanacak vergiyi ödeyerek artırım imkanından yararlanacaklardır.

4.5- Vergiden Muaf Esnafa Yapılan Ödemelerde Stopaj Artırımı

Esnaf muaflığı kapsamında bulunanlara yaptıkları ödemelerden vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların, muhtasar beyannamelerinde beyan edilen tutarlar üzerinden ilgili yıllarda geçerli olan tevkifat oranının %25’i oranında hesaplanacak vergiyi ödemek suretiyle vergi artırımından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Bu kapsamda hiç beyanda bulunmayan ya da muhtasar beyanname vermekle birlikte artırılması istenen ödeme türünü beyannamede göstermeyenler ise ilgili yıllar için bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri için belirlenmiş asgari matrah üzerinden her bir yıl için %5 oranında hesaplanacak vergiyi ödeyerek artırım imkanından yararlanacaklardır.

5. Matrah ve Vergi Artırımına ilişkin Ortak Hükümler

– Artırılan matrahlar nedeniyle geçici vergi hesaplanmayacaktır,

– Matrah veya vergi artırımı dolayısıyla verilen beyannameler için damga vergisi alınmayacaktır,

– Matrah / Vergi artırımında bulunan mükellefler hakkında, bu Kanunun yayım tarihinden önce başlanılmış vergi incelemeleri ile takdir işlemleri, Kanunun yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından itibaren bir ay içinde sonuçlandırılmadığı takdirde bu işlemlere devam edilmeyecektir,

– Ödenen vergiler, gider veya maliyet kabul edilmeyecek, indirim, mahsup ve iade konusu yapılmayacaktır,

– Hesaplanan vergiler, süresinde ödenmediği takdirde 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesindeki gecikme zammı 2 kat (aylık %2,80) olarak uygulanarak takip ve tahsil edilecektir,

– Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler veya defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koyanlar veya hiç yaprak koymayanlar veya belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenledikleri tespit edilenler matrah ve vergi artırımından yararlanamayacaklardır,

– Matrah veya vergi artırımında bulunulması, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter ve belgelerin muhafaza ve ibrazına ilişkin hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyecektir.

 

Kanuna ve yararlanılan kaynaklara aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.

http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat

http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/yayinlar/6736rehberi.pdf

http://www.verginet.net/dtt/11/Vergi-Sirkuleri-2016-85.aspx